Fen Bilimleri

Isı Nasıl İletilir

Isı üç farklı yolla yayılır.
Isı iletim, ışıma ve konveksiyon yoluyla yayılır.

1-İletim

Sadece katılarda gerçekleşir.
Isınan tanecikler titreşim hareketi ile yanındaki taneciklere ısıyı aktarır.

Örnek
Isınan kaşığın elimizi yakması

İletim yolu ile ısının yayılması

Isı iletkeni
Isıyı iyi ileten maddelere ısı iletkeni denir.
Metaller  iyi bir ısı iletkenidir.

Isı yalıtkanı
Isıyı iletmeyen maddelere ısı yalıtkanı denir.
Isı yalıtkanı olan maddenin tanecikleri arasındaki boşluk fazladır.
Tamamen ısı yalıtkanı olan madde yoktur.

Not: Genel olarak elektriği iyi ileten maddeler ısıyı da iyi iletir.
Metallerin ısı ve elektrik iletkenlikleri benzerdir.
Ancak elmas ısı iletkeni olmasına rağmen elektrik iletkeni değildir.

2-Işıma

Isının ışık yoluyla iletilmesine ışıma denir.
Işıma boşluk ve saydam ortam ortamlarda ışığın yayılması ile geçmesiyle gerçekleşir.
Güneşin dünyamızı ısıtması ışıma yoluyla olur.

Isının ışıma yoluyla yayılmasına örnekler

1. Elektrik sobasının ışıma ile etrafı ısıtır.
2. Mikro dalga fırın ışıma ile yemeği pişirir.
3. Ateşin etrafında ışıma ile ısınırız.
4. Şöminenin alevinden çıkan ışınlar odayı ısıtır.
5. Ocaktaki alev etrafa ışıma yapar.

Işığın soğurulması ve yansıması
Koyu renkli yüzeyler ışığı daha çok soğurur.
Açık renkli yüzeyler ışığı daha çok yansıtır.
Koyu renkli yüzeyler, açık renkli yüzeylere göre daha çok ısınır.

Sera etkisi
Atmosfer, güneş ışınlarının bir kısmının yeryüzüne ulaşmasına izin verirken yeryüzüne ulaşan ışınların bir kısmının da dışarı çıkmasını engeller, buna sera etkisi denir. Sera etkisi dünyanın gündüz aşırı ısınmasını, gece de aşırı soğumasını engeller. Fosil yakıtların sera etkisinin artırmaktadır. Böylece küresel ısınma meydana gelmektedir.

3-Konveksiyon

Isının, gaz ve sıvı maddeleri oluşturan taneciklerin yer değiştirmesi ile yayılma şeklidir.
Isının konveksiyon yoluyla yayılması katılarda görülmez. Çünkü katıyı oluşturan tanecikler yer değiştiremez.

Isının Konveksiyon yolu ile yayılması