Fen Bilimleri

<==  8.Sınıf Konularına geri dön

Ortaokul 8.SINIF ==> 2. Ünite: DNA ve Genetik Kod ==> Adaptasyon (Çevreye Uyum)

Kazanımlar

F.8.2.4. Adaptasyon (Çevreye Uyum)
Önerilen Süre: 2 ders saati
Konu / Kavramlar: Adaptasyon, doğal seçilim, varyasyon
F.8.2.4.1. Canlıların yaşadıkları çevreye uyumlarını gözlem yaparak açıklar.
Adaptasyonların kalıtsal olduğu vurgulanır.

Konu: Adaptasyon (Çevreye Uyum)

A- Adaptasyon nedir

Canlıların yaşadığı çevreye kalıtsal uyumuna adaptasyon denir. Adaptasyonla canlı yaşama şansı artar. Adaptasyonda gen yapısı değiştiği için kazanılan özellikler sonraki nesillere aktarılır. Canlılarda meydana gelen adaptasyonlar biyolojik çeşitliliğe katkı sağlamaktadır.

Canlılar yaşamını kolaylaştıran çeşitli adaptasyonlar gösterirler.

• Beslenme: Kuşların beslenmek için göç etmesi
• Barınma: Canlıların barınmak için yuva yapmaları
• Üreme: Bitkilerde tohumun çimlenebilmesi için besin depo etmesi, tozlaşmayı sağlamak için bal özü salgılamaları, tohumlarının kalın kabukla sarılmış olması
• Avlanma: Kutup ayılarının avına fark edilmeden yaklaşabilmesi için beyaz olması
• Düşmanlarından korunma: Çekirgenin kuşlardan gizlenebilmesi için yeşil renkte olması
• Bulundukları iklime uyum sağlama: Kutup ayılarının yağ depolaması ve kalın kürkünün olması

B- Adaptasyona örnekler

1. Kutup ayısı
Beyaz renkli olması, geniş ayakları olması, yağ depo etmesi

2. Deve

Uzun kirpikli olması, hörgücünde su tutması, kulağının kıllı olması, geniş ayakları olması

3. Nilüfer
Geniş yaprakları olması, yapraklarında hava boşlukları olması

4. Kaktüs
Diken yaprakları olması, gövdesinde su depo etmesi

5. Ördek ve Kaz
Suda yüzmek için ayaklarının perdeli olması

6. Zebra
Çizgili görünüme sahip olması

7. Penguen
Ayakları perdeli olması, deri altında yağ depolaması

8. Deve kuşu
Bacakları uzun ve kaslı olması

9. Kartal
Ayaklarında sivri pençeleri olması, gagasının sivri olması

10. Köpek balığı
Sırt ve karın bölgelerinin farklı renkte olması (Fark edilmeyi zorlaştırır)

11. Tırpana balığı
Kuyruğunda elektrik üretmesi (Karşı cinsle iletişim kurma, düşmanlarından korunma)

12. Balıklar
Fazla sayıda yumurta ve sperm üretme (Üreme şansını artırır)

13. Kurbağa
Sinekleri yakalayabilmek için dilinin uzun olması
Derilerinin nemli olması
Ayaklarının perdeli olması
Fazla sayıda yumurta üretmeleri (Üreme)
Erkek kurbağaların vıraklayarak dişilerin dikkatini çekmesi (Üreme)

14. Bukalemun
Bulunduğu ortama göre renk değiştirmesi

15. Yarasa
Karanlıkta avlanmak ve yön bulabilmek için ses dalgalarını kullanması

16. Örümcek
Ağ örebilmesi

17. Fil
Uzun hortumu, büyük kulaklarının olması

18. Palmiye ağaçları
Terlemeyi kolaylaştıran geniş yapraklarının olması

19. Alabalık 
Yumurta bırakmak için nehir akıntısına ters yüzmeleri

20. Zürafa
Ağaçların üst dallarındaki yaprakları yiyebilmesi için boynunun uzun olması
Su içmeden uzun süre yaşayabilmesi

21. Köstebek
Toprak kazmaya yarayan ayaklarının olması

22. Dil balığı
Üzerinde yattığı taşların renginde olması

23. Kertenkele
Tehlike anında kuyruğunu koparması

24. Elma tohumları
Tohumların meyve içerisinde olması

25. Deniz kaplumbağası
Yüzmeyi sağlayan palet şeklinde ayaklarının olması

26. Ağaçların yapraklarını dökmesi

27. Göçmen kuşların göç etmesi

28. Bazı canlıların kış uykusuna yatması

29. Çölde yaşayan canlıların uzun kulaklı ve kuyruklu olması

30. Soğuk bölgelerde yaşayan canlıların kısa kulaklı olması

Varyasyon (Tür içi çeşitlilik)

Aynı türe ait canlıların farklı ekosistemlerde farklı özellikler kazanmasına varyasyon (tür içi çeşitlilik) denir.

Varyasyona Örnekler
Kara kaplumbağası ve su kaplumbağası
İnsanlarda ten renginin, göz renginin farklı olması
Ayılarının değişik renklerde olması

Doğal Seçilim (Seleksiyon)

Doğaya uyum sağlayan canlıların yaşamına devam etmesi, uyum sağlayamayanların ise yok olmasına doğal seçilim (seleksiyon) denir.